|
پرسش و پاسخ
در این
صفحه برخی از پرسشهای متداول درخصوص تجهیزات نفت و گاز که از تیم فنی این
شرکت به کرات پرسیده می شود مطرح شده و پاسخی مناسب و تاحد امکان کامل به
آنها داده شده است.
درصورتیکه سوالات دیگری برایتان مطرح است
ازطریق فرم زیر برایمان ارسال نمایید تا ضمن بررسی، پاسخ آن در همین
صفحه ارائه گردد.
شیر چیست و چه
دسته بندی هایی دارد؟
شیرها تجهیزاتی هستند
که بر یک یا چند خاصیت سیال تاثیر میگذارند تا در نهایت به یکی از
وظایف زیر منتهی گردد ؛
1- قطع و وصل جریان
- On/Off : همانگونه که از اسم آن
پیداست برای بازکردن یا بستن کامل مسیر عبور جریان بکار می رود و برای
تنظیم جریان و یا کم و زیاد کردن دبی جریان عبوری قابل بکار نیستند
زیرا عملکرد و عمر بهره برداری آنها شدیدا دچار مشکل می شود. شیرهای
دروازه ای- Gate ، شیر توپی
- Ball ، شیر سماوری - Plug از این
دسته اند.
  
2- تنظیم جریان
- Controlling Flow : شیرهایی هستند که برای تنظیم میزان جریان
عبوری قابل بکار گیری هستند و می توان آنها را بصورت نیمه باز نیز
استفاده نمود. این شیرها برای تنظیم دبی، دما(کاهش) و فشار (کاهش) قابل
بکارگیری هستند و شیرهای کنترلی - Control Valve
از این دسته از شیرها هستند که امروزه استفاده از آنها در پالایشگاه ها
، پتروشیمی ها ، نیروگاهها ، واحد های تولیدی و سایر بخشهای مرتبط با
صنایع نفت و گاز و پتروشیمی یک امر ضروری است. شیری از این دست که
بیشتر مورد استفاده است شیر بشقابی-
Globe Valve است ولی شیر پروانه ای نیز در
این دسته قرار می گیرد.
 
3- انحراف جریان
- Diverting flow : برخی از انواع دیگر
شیرها نه برای باز و بست و نه برای کنترل جریان بکار میروند بلکه تنها
برای انحراف جهت عبور جریان از مسیری به مسیر دیگر بکار می روند. بعنان
مثال یک شیر سه راهه را درنظر بگیرید که دارای یک ورودی و دو خروجی
باشد ، با چرخاندن مجرابند این شیر می توانیم سیال عبوری را در مسیر
مختلف عبور دهیم تا هر کدام وارد سیستم جداگانه ای گردد. شیرهای توپی ،
سماوری و بشقابی بیشتر برای این شیرها قابل بکار گیری هستند .
 
4- شیرهای کنترل فشار
- Pressure controlling : مخازن تحت فشار
تحت تاثیر عوامل جوی ممکن است با افزایش فشارهای زیادی مواجه گردند که
موجب آسیب رساندن به سیستم و حادث شدن خسارات بسیاری به مجموعه گردد.
از اینرو در چنین مواردی باید شیرهایی که به این منظور ساخته شده اند
استفاده نمود مانند Safety Valve و یا
Relief Valve که هر کدام دارای کاربردهای
مختلفی هستند. البته المانهای آب بند کننده این شیر یکی از انواع دسته
بندی شماره 1 یا 2 باشد ولی به لحاظ وظیفه ای که در سیستم انجام میدهد
قابل تفکیک می باشند.
 
5- شیرهای یکطرفه
- Check Valve : این شیرها معمولا برای یکسو
نمودن جریان و یا به عبارت دیگر برای جلوگیری از عبور جریان برگشتی
بکار می رود. معمولا برای شبکه هایی که دارای اختلاف ارتفاع زیادی است
از این شیرها استفاده می شود. در برخی موارد نیز برای محافظت از توربو
ماشینها استفاده از این شیرها اجتناب ناپذیر است. انتخاب نوع و طریقه
نصب آن خود نیاز به تخصص و تجربه زیادی دارد و مستلزم صرف وقت و هزینه
بسیاری است.
 
خط لوله چیست؟
مقرون به صرفه ترین ، سریعترین و ایمن
ترین شیوه انتقال سیالات استفاده از خطوط لوله است و برای انتقال سیالات تک
فازی و دوفازی درحالت گاز یا مایع و یا سیالات حاوی ذرات جامد معلق قابل
بکار گیری است . درصورت جابجایی سیالات انرژی مانند نفت از طریق نفتکش ها و
بروش زمینی هزینه ای در حدود 4 برابر روش انتقال از طریق خط لوله را دربر
خواهد داشد. حال آنکه خطرات روش حمل و نقل بسیار زیاد است. رودخانه ها مثال
بسیار خوبی برای این روش محسوب می شوند چون بصورت پیوسته انتقال سیال حالت
مایع آب را بر عهده دارد.
صنایع بالادستی و پایین دستی به چه بخشهایی اطلاق می شود؟
بالادست در صنایع نفت و گاز به بخشهایی اطلاق می گردد که محصولات چاه
های نفت یا گاز را اسخراج و کنترل میکند و آنرا به پالایشگاهها میرساند و
یا در مخازنی ذخیره مینماید تا قابل حمل نقل باشد. فشار سیالات معمولا در
این بخش بسیار بالا و گاها به 15 هزار پوند بر اینچ مربع
- PSI میرسد به همین دلیل شیرها ، اتصالات ،
لوله ها و تمامی تجهیزات در این بخش از ضرایب اطمینان بالایی برخوردارند و
قابلیت تحمل فشارهای بالایی را دارند. علاوه بر فشار بالا سیالات در این
بخش دارای مشکلات دیگری نیز هستند مانند خورندگی بالا ، سمی بودن و حمل
کردن ذرات جامد مانند سنگ ریزه های سازند چاه .
بعد از حمل ، پالایش و کاهش فشار این
سیالات شرایط برای انتقال و یا انبارش به مراتب سهل تر خواهد شد و تجهیزات
بکار گرفته شده شرایط آسانتری می توانند داشته باشند. این بخش معمولا
به پایین دست معروف است و کلیه خصوص و شبکه های پخش نفت و گاز و فراورده
های آنها در این بخش قرار می گیرند.
کلاس فشاری چیست و انواع آن کدامند؟
شیرها در فشارهای متفاوتی قابل بکارگیری
هستند و از سالهای بسیار دور طبقه بندی های متفاوتی برای فشارهای کاری آنها
ارائه گردیده است که مستقل از سایز شیرها می باشد. با گذشت زمان این
طبقه بندی ها کاملتر شد و با جزئیات بیشتری ارایه شد و امروزه به کلاس
فشاری معروف است .
از قدیمی ترین این کلاس بندی فشار میتوان
به WSP و WOG اشاره
نمود و بعدها PN ارائه گردید که بسیار دقیق تر و
کامل تر از دو کلاس قبلی بود و در نهایت کلاس فشاری طبق استاندارد
ASME ارایه شد که امروزه در تمام شرکتهای تولید
تجهیزات حامل فشار از آنها استفاده می گردد .البته هنوز در برخی از تجهیزات
فشار فشار پایین از PN استفاده میگردد. کلاسهای
فشاری را می توان بصورت کامل از استاندارد ASME
B16.34 استخراج نمود که شامل کلاس 150، 300 ، 600 ، ... 2500 بوده و
پارامتری است وابسته به جنس ماده و نیز دمای کاری.
برای صنایع بالادستی نیز از استاندارد
API 6A برای کلاس فشاری استفاده میگردد که شامل
کلاس 2000، 3000، ... 20000 می باشد.
 
شیرها تجهیزاتی هستند که بعلت نصب شدن در
خط لوله از سایز لوله ها پیروی میکنند و درصورتیکه از یک دسته از
استانداردها استفاده می کنیم ، طوری اندازه ها درنظر گرفته شده که بعد از
نصب شیر در خط لوله هیچگونه مشکلی در بهره برداری و عملکرد آنها بوجود
نخواهد آمد. بعنوان مثال باید به شیرهای انتهای جوشی اشاره نمود که اندازه
ها طوری در استانداردها ذکر شده که نه در هنگام نصب و نه بهره برداری مشکلی
بوجود نخواهد آمد به شرطی که طراحی و ساخت قطعات مطابق استانداردها باشد و
بدرستی استخراج شده باشند.
بیان کردن سایز، روشهای گوناگونی دارد و معروفترین
آن سایز بر اساس اینچ یا NPS و براساس میلیمتر
یا DN می باشد که هیچ کدام از این اندازه ها عدد
دقیق قطر پورت شیر نمی باشند و تنها یک مقدار اسمی است و برای استخراج
اندازه های دقیق باید به به جداول استاندارد مراجعه نمود. بعنوان مثال یک
شیر با NPS4 یا 4 اینچ معادل
DN100 می باشد ولی در برخی کلاسهای فشاری ممکن است قطر دهانه داخلی
ورودی یا خروجی شیر برابر با 100 میلیمتر با 4 اینچ نباشد. برای یافتن
معادل NPS و DN
جداولی وجود دارد که در استانداردهای مختلفی مانند
API-6D میتوان آنها را پیدا کرد.
انواع انتهای شیرها و استاندرادهای مرتبط.
باتوجه به موقعیت شیر در شبکه ، شرایط جغرافیایی ، دمای محیط و سرویس،
فشار سیال درجریان، سرعت عبور جریان ، میزان خورندگی سرویس، ذرات جامد معلق
در سرویس و برخی از دیگر پارامترها ، روش اتصال شیر به خط لوله متفاوت
خواهد بود. همین روشهای اتصال باعث بوجود آمدن انواع انتهای شیرها شده است
و با توجه به شرایط سرویس و شبکه انتخاب می گردند که در زیر انواع
بررسی قرار می دهیم؛
الف) انتهای فلنجی (FE)
: این نوع انتها تشکیل شده از دو دیسک مقابل هم که دارای سوراخهای مانند هم
بوده و با پیچ و مهره های مخصوصی به یکدیگر متصل و آببند می گردند. دارای
انواع مختلفی است و معمولا برای شرایطی که تجهیزات روی زمین قرار دارند و
امکان تعویض آنها وجود دارد بکار میروند ولی چون آب بندی آنها توسط یک واشر
که بین دو فلنج روبرو قرار می گیرد ، حاصل می گردد نیاز به تعویض واشر دارد
و برای اینکار باید خط را خالی از فشار نمود. با توجه به ساختار هندسی ،
درمقابل نوسانات دما و نیز لرزش رفتار مناسبی را ندارند و دچار آسیب دیدگی
خواهند شد.
 
ب) انتهای رزوه ای (SE)
: این نوع انتها معمولا برای تجهیزات با سایز های پایین بکار میروند و
تولید آنها برای سایزهای بالاتر موجب بروز نشتی در مدت کوتاهی خواهد شد و
همچنین برای ساخت این نوع انتها در سایزهای بالاتر محدودیت در تولید آنها
با توجه به تلرانسهای داده شده وجود دارد به همین دلیل معمولا برای سایزهای
کوچکتر از 2 اینچ از آنها استفاده می گردد ولی در فشارهای پایین تر تا 4
اینچ نیز از آنها استفاده می گردد مانند صنایع آب و فاضلاب. باید توجه نمود
درصورتیکه سیال در جریان خورنده ماده بکار رفته در انتهای تجهیزات باشد
نباید از نوع انتهای رزوه ای استفاده نمود.
 
ج) انتهای جوشی : این نوع انتها معمولا
برای مواردی که سیال اشتعالزا و یا سمی باشد و نشت آن برای محیط اطراف خطر
ساز باشد مورد استفاده قرار می گیرد ولی قابلیت جدا کردن تجهیزات از شبکه
را از بین می برد و لی درمقابل نواسانات دما و فشار مقاومت بسیار خوبی
دارد. معمولا به 2 صورت مورد استفاده قرار می گیرد؛
-
انتهای لبه جوشی (BW)
: معمولا در سایزهای بالاتر از این نوع انتهای جوشی استفاده می
گردد و انتهای تهیزات و لوله بصورت پخ خورده یا BEVEL روبروی هم قرار میگیرند و شیار بوجود آمده مابین آنها
با جوش پر می شود.
-
انتهای سوکتی (SW)
: این نوع انتها بیشتر برای
سایزهای کوچکتر بکار میرود و لوله و انتهای تجهیزات مانند سوکت به
یکدیگر متصل می گردند.
 
د) ویفری (Wafer)
: تجهیزات با این نوع انتها معمولا دارای طول کمتری بوده و برای قرار گرفتن
بین فلنجها ساخته می شوند و علاوه بر مقرون به صرفه بودن فضای کمتری را نیز
اشغال می کنند ولی تنها برای برخی از انواع شیرها قابل بکار گیری بوده و
برای فشارهای پایین می توان از آن بهره برد.
ر) سایر : برخی از تجهیزات هستند که
انتهای آنها مانند هیچ یک از انواع انتهای فوق نیست مانند برخی تجهیزات
بهداشتی و یا بعضی از تجهیزات سر چاهی که در اینجا از آنها صحبتی به میان
نیامده است.
|
